مشکلات حسی می تواند باعث ضعف توجه و تمرکز و یا حتی بروز علایم بیش فعالی یا ADHD در کودکان شود.
همانطور که در تصویر زیر مشاهده می نمایید یکی از اجزای توجه Sensations و یا حواس می باشد و بدیهی است بر طبق این مدل، در صورتی که اختلالی در پردازش حواس پیش بیاد ما شاهد بروز مشکل در توجه و تمرکز افراد خواهیم بود .
- مغز ما به صورت ناخودآگاه بسیاری از حواس را فیلتر می کند، به طور مثال وقتی ما در حال خواندن کتاب هستیم دیگر به صدای یخچال یا بوی غذای در خانه و یا زبری و نرمی لباس خود فکر نمی کنیم ، ولی حال فکر کنید که کودک موقع درس نوشتن مدام به این موارد دقت نماید. یا به طور مثال سر کلاس درحال دیکته نوشتن توجه اش به سمت به مداد یا لباس همکلاسی اش جلب شود و یا به جای توجه به صحبت های معلم به صدای بیرون کلاس هم توجه نماید ، این موارد که عموماً ناشی از پردازش بیشتر از نرمال حواس می باشد باعث می شود کودک نتواند حواس خود را جمع کند و باعث بروز ضعف توجه در کودک می شود .
- تصور کنید شما حواس و محیط را آنطور که واقعاً هستند حس نکنید و مثلاً وقتی اسم شما را صدا می کنند درست نشنوید ( پردازش حس شنوایی کند باشد ) ، بعضی وقت ها دیکته ای که گفته می شود را اشتباه بشنوید، در دیدن کند باشید، اشیاء که جلوی شما هستند را درست نبینید که باعث شود شما وسایل اتان را فراموش کنید بیارید به منزل به دلیل آنکه متوجه نشدین روی میز جا مانده است . این می تواند به نوعی کندی پردازش حسی در کودک باشد که به صورت حواس پرتی و ضعف دیده می شود.
- در بعضی مواقع حواس مربوط به تعادل و یا وستیبولار دچار مشکل می شوند، کودک مدام دوست دارد در ارتفاع باشد و بپر بپر کند ، برایش سخت است که بنشیند و راحت تر است در حال بپر، بپر و یا راه رفتن کاری را انجام دهد، این هم به نوعی ضعف در پردازش حواس می باشد ، حال فکر کنید این کودک را شما مجبور می کنید که روی نیمکت و صندلی مدرسه بنشیند، خوب این کودک مدام در تلاش برای سرکوب حرکت خود می باشد و باعث می شود نتواند بر روی درس و یادگیری خود متمرکز شود
- بعضی از کودک ها دوست ندارند در جمع باشند، مدام سر و صدا و جمع کودک را کلافه می کند ولی در تنهایی کودک آرام است و بر روی کارهای خود متمرکز می شود ، این به نوعی اجتناب یا Avoiding می باشد که نوعی مشکل در پردازش حسی و اختلال حسی می باشد.
- آیا همیشه این موراد در اختلالات حسی رخ می دهد ؟
خیر. اینگونه مشکلات می تواند دلایل دیگری هم داشته باشد، به طور مثال رفتار ممکن است ناشی از مشکلات رفتاری کودک یا اختلالات دیگری باشد.
- آیا کودکی که بینایی کندی دارد ضعف بینایی دارد ؟
خیر . مشکل پردازش حسی ربطی به گیرنده حسی ندارد. یعنی اگر کودکی ضعف بینایی دارد باید به چشم پزشک مراجع نماید ولی در اختلالات حسی گیرنده حسی مانند گوش و چشم سالم است ولی تفسیری که در مغز اتفاق می افتد اشتباه است
- از کجا باید بفهمیم که ضعف توجه کودک از مشکلات حسی است یا خیر ؟
صحیح ترین روش استفاده از پرسشنامه ها و نمایه های حسی می باشد که با عنوان Sensory Profile معروف هستند.
- چند نوع پرسشنامه معتبر حسی وجود دارد ؟
در حال حاضر دو نسخه از نمایه حسی داریم، فرم قدیمی که به عنوان نمایه حسی 1 یا سنسوری پروفایل 1 معروف است و تکمیل آن در سایت مرکز توانبخشی وصال رایگان است ولی دقت آن نمی تواند به نسبت نسخه جدید مورد تایید باشد و نمایه حسی نگارش 2 یا همان سنسوری پروفایل 2 .
- آیا می تواند پرسشنامه حسی 1 کافی باشد ؟
پیشنهاد ما استفاده از نسخه جدید این پرسشنامه یا نمایه حسی 2 همان است که می توانید برای تکمیل آن با ما تماس بگیرید.
آیا این پرسشنامه در ایران در دسترس است ؟
در حال حاضر مرکز توانبخشی وصال بعد از تکمیل سئوالات پرسشنامه حسی توسط خانواده نتایج را در سایت پیرسون آمریکا وارد می نماید و سپس نتیجه آن مستقیم از همین سایت در اختیار افراد قرار می گیرد .
- سن مناسب برای تکمیل این پرسشنامه حسی 2 چند سال است ؟
تکمیل این پرسشنامه از بدو تولد یا 0 سالگی تا 14 سالگی امکان پذیر می باشد.
آیا اماکن ارائه تمرین در منزل برای مشکلات توجهی و حسی وجود دارد؟
بله ، در صورتی که بر طبق نتایج سنسوری پروفایل 2 مشخص شود که مشکلات حسی باعث بروز مشکل در توجه کودک شده است ما می توانیم خدمات توانبخشی بر بستر اینترنت یا همان tele-rehab را ارائه نماییم .